Άρθρα

ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΑ

Το Ιερό Βήμα χωρίζεται από τον Κυρίως Ναό με το Τέμπλο, το οποίο διαμορφώθηκε σταδιακά.

Το Τέμπλο στις παλαιοχριστιανικές βασιλικές αποτελούνταν από μικρούς κώνους και μαρμάρινα ή ξύλινα θωράκια. Αργότερα προστέθηκαν οι μεγάλες εικόνες, διπλασιάστηκε σε ύψος, και το Δωδεκάορτον, οπότε πήρε τη σημερινή του μορφή. Τα Τέμπλα είναι χειροποίητες περίτεχνες ξυλόγλυπτες σκαλιστές κατασκευές. Η επικοινωνία του Αγίου Βήματος και του κυρίως ναού γίνεται με τρεις θύρες, την Ωραία Πύλη (Κεντρική Πύλη), από την οποία μπαινοβγαίνουν μόνο οι λειτουργοί, ντυμένοι πάντα με τα Ιερά Άμφια, τη Βόρεια και τη Νότια πύλη.

Καθώς βρισκόμαστε μέσα στον Κυρίως Ναό, διακρίνουμε το Σολέα, που είναι το υπερυψωμένο τμήμα μπροστά στο Ιερό. Εκεί στέκεται ο ιερέας προκειμένου να είναι θεατός από το λαό. Επίσης στο σημείο αυτό τοποθετείται η Κολυμπήθρα Βαφτίσεως για να τελεστεί το ιερότερο μυστήριο της Χριστιανοσύνης. Σε αρκετούς ναούς χωρίζεται από τον υπόλοιπο ναό με κάγκελα ή Διαδρόμους.

Στα δεξιά του βρίσκεται το Δεσποτικό, σμιλευμένο από χειροποίητο χαρακτό ή χειροποίητο σκαλιστό ξύλο, δηλαδή ο θρόνος του επισκόπου. Στους πρώτους ναούς ο θρόνος αυτός βρισκόταν μέσα στο Ιερό. Ο επίσκοπος Μεδιολάνων Αμβρόσιος επέβαλε στον αυτοκράτορα Θεοδόσιο να βγάλει το θρόνο έξω από το Ιερό. Τοποθετήθηκε στα δεξιά και, απέναντί του, υπήρχε ο Θρόνος του Πατριάρχη ή του Επισκόπου.

Απέναντι από το Δεσποτικό υπάρχει ο Άμβωνας, ένα υπερυψωμένο βήμα, που κοσμείται από το ομοίωμα ενός περιστεριού, που συμβολίζει το Άγιο Πνεύμα. Εκεί ανεβαίνει κάποιος κληρικός για να διαβάσει το Ευαγγέλιο ή να κηρύξει το λόγο του Θεού.
Δεξιά και αριστερά, έξω από το Σολέα, βρίσκονται τα Αναλόγια- Ψαλτήρια κατασκευές χειροποίητες ξυλόγλυπτες ή από αλουμίνιο, όπου τοποθετούν τα ιερά βιβλία οι ψάλτες.

Στον Κυρίως Ναό στέκονται οι πιστοί. Είναι ο χώρος που παραμένουν κατά τη διάρκεια των ιερών ακολουθιών. Είναι ο μεγαλύτερος από τους τρεις χώρους του ναού και καλύπτεται ως επί των πλείστων από ξύλινα καθίσματα. Τα καθίσματα χωρίζονται από τον κεντρικό διάδρομο που οδηγεί στο ιερό με Διαδρόμους από ξύλο χειροποίητο χαρακτό ή ορείχαλκο ή αλουμίνιο.

Σε αρκετούς ναούς υπάρχουν και τα Στασίδια Κοσμικά ή Στασίδια Ψαλτών δύο ή τριών θέσεων, ξύλινα χαρακτά ή σκαλιστά είναι τα καθίσματα που βρίσκονται περιμετρικά στους τοίχους του ναού. Τα καθίσματα και κυρίως τα Κοσμικά Στασίδια, που είναι ενωμένα με τους πλαϊνούς τοίχους, συμβολίζουν τον τάφο του κάθε πιστού, μέσα από τα οποία θα αναστηθεί εν Χριστώ κατά τη Δευτέρα Παρουσία.

Άλλα υπάρχοντα του κυρίως ναού είναι ο Ιερός Επιτάφιος, ο οποίος βρίσκεται κορνιζαρισμένος συνήθως στο βορινό τοίχο. Πρόκειται για το πολύτιμο χρυσοκέντητο ύφασμα, το οποίο παριστάνει τη Θεία Αποκαθήλωση και τοποθετείται τη Μ. Παρασκευή στο ανθοστόλιστο ιερό κουβούκλιο για προσκύνημα τον Επιτάφιο. Θόλος που στεγάζει την τράπεζα με τον Επιτάφιο, ο οποίος βρίσκεται στο δάπεδο του κουβουκλίου, κι έχει λαβές για τη μεταφορά του. Το κουβούκλιο αναπαριστά τον Τάφο του Χριστού και κατασκευάζεται είτε από αλουμίνιο με περίτεχνα σχέδια είτε είναι χειροποίητη σκαλιστή ξύλινη κατασκευή. Από το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας έχει διακοσμηθεί με λουλούδια. Ο Επιτάφιος ραντίζεται συχνά με πέταλα λουλουδιών και ροδόνερο και θυμιάζεται τελετουργικά ως ένδειξη σεβασμού.

Πλησιάζοντας την είσοδο του ναού συναντάμε τον Νάρθηκα ή Πρόναο, όπου παλιότερα στέκονταν οι κατηχούμενοι, όσοι δηλαδή δεν είχαν ακόμα βαπτιστεί, αλλά παρακολουθούσαν μαθήματα κατήχησης. Σήμερα στον νάρθηκα στο δυτικό μέρος του κυρίως ναού βρίσκονται τα Προσκυνητάρια, τα Παγκάρια του ναού με τα κεριά και τα Μανουάλια για το άναμμα των κεριών και των λαμπάδων για τις προσευχές των πιστών.

Τα Προσκυνητάρια, είναι ξυλόγλυπτοι θρόνοι, στους οποίους είναι τοποθετημένες ιερές εικόνες, κυρίως του τιμωμένου Αγίου του ναού, για να προσκυνούν και να προσεύχονται οι πιστοί κατά την είσοδο τους στο ναό.

Στο ίδιο μέρος υπάρχουν τα ειδικά Μανουάλια – Κηροπήγια στα οποία ανάβουν τα κεριά τους οι πιστοί. Τα Κεριά συμβολίζουν την ψυχή. Όπως το κερί ακτινοβολεί και διαλύει τα σκοτάδια, το ίδιο και η ψυχή πρέπει να ακτινοβολεί από πνευματική και ηθική καθαρότητα.

Επιπρόσθετα στον ίδιο χώρο τοποθετούνται τα Παγκάρια και τα Φιλόπτωχα του ναού, όπου οι πιστοί εναποθέτουν τον οβολό τους για τις αγαθοεργίες της ενορίας, για τα τάματα, τις δωρεές της εκκλησίας και την ενίσχυση του ναού.